Na enkele bewogen stappen van meerderheid en oppositie kwamen we in oktober meer te weten over hoe men in Oosterzele het fusietraject wil benaderen. Met welke gemeenten wil of kan Oosterzele eventueel fuseren? De bevoegde ambtenaar lichtte de aanpak toe aan de gemeenteraad.
In 2014 publiceerde de Vlaamse regering haar beleidsnota over Binnenlands Bestuur en Stedenbeleid 2014-2019 waarin het gemeenten aanspoort om fusies aan te gaan. Toen was er hiervoor nog weinig animo bij de Oosterzeelse politici, maar de omstandigheden zijn gewijzigd. In 2019 waren er reeds 7 fusies tussen gemeenten, waarvan 4 in Oost-Vlaanderen (Kruisem, Deinze, Aalter en Lievegem). De volgende fusies treden in werking begin 2025 maar daarvoor moet er vóór het einde van dit jaar een formele goedkeuring zijn tussen de betrokken gemeenten. Voor die golf zijn er reeds 9 fusies goedgekeurd, waaronder 3 in Oost-Vlaanderen (Wachtebeke/Lochristi, Moerbeke/Lokeren en Kruibeke/Beveren/Zwijndrecht).
Vanwege de complexiteit van een eventuele fusie zal Oosterzele zich in dit traject laten begeleiden door het Agentschap Binnenlands Bestuur (ABB) van Vlaanderen en door een extern bureau. Een eventuele fusie betekent een financiële ondersteuning van Vlaanderen die kan leiden tot een lagere schuld, lagere belastingen en/of meer investeringen.
Draagvlak creëren
Een eerste stap is een draagvlak creëren bij de bevolking, via inspraak en participatie. Dat kan heel concreet zijn. Zo is er bijvoorbeeld in Wichelen een “spiegelgemeenteraad”. Die is samengesteld uit 24 burgers die geloot zijn en zich verdiepen in verscheidene onderwerpen die bij een eventuele fusie aan bod komen. Deze raad heeft intussen geadviseerd om fusiegesprekken aan te knopen met Berlare, Laarne en Wetteren.
In ieder geval moeten de burgers eerst begrijpen wat zo’n fusie inhoudt; pas dan kan een bevraging georganiseerd worden. Oosterzele grenst aan 6 andere gemeenten: Melle, Wetteren, Sint-Lievens-Houtem, Zottegem, Gavere en Merelbeke.
Apolitiek traject
De meerderheid kiest dus om het traject extern te laten beheren en niet via een politieke werkgroep. Dat werd positief onthaald door de oppositie.
De timing is wel krap: een eventuele fusie moet dus door de raden van de betrokken gemeenten goedgekeurd worden vóór het einde van dit jaar, opdat het zou kunnen ingaan in januari 2025. Dan worden immers de nieuwe raadsleden geïnstalleerd op basis van de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2024.
Andere onzekere elementen zijn de fusiegesprekken en -plannen waar de ons omringende gemeenten mee bezig zijn. Zo is Melle begin vorig jaar al gestart met het onderzoeken van de mogelijkheden. Het sprak toen met Merelbeke, Destelbergen en ook met Oosterzele. Die laatste twee partners zijn intussen afgevallen. In september vorig jaar werd duidelijk dat Melle en Merelbeke diepgaanse gesprekken voeren voor een fusie.
Over die gesprekken met Melle is weinig geweten. De oppositie vindt het niet kunnen dat de gemeenteraad hierover niet werd ingelicht. De meerderheid antwoordt dat het zeer informele gesprekken waren en bevestigt dat er nog niet met andere gemeenten gesproken werd.
Een fusie met Gavere lijkt mij geen goed gedacht. De deelgemeente Balegem komt te verafgelegen en de mobiliteit naar deze centrum gemeente is slecht. Er is geen openbaarvervoer ter beschikking. Bij een fusie met Gavere zou ook een ander centrum gemeente moeten gevormd worden. Blijf binnen het kanton en het arrondissement. Ik pleit voor een nieuwe landelijke gemeente Rode: Balegem, Scheldewindeke, Moortsele, Landskouter, Gijzenzele, Oosterzele, Bottelare, Schelderode en Melsen. Voor de verst afgelegen gemeente Balegem is de stad Zottegem het beste alternatief (goed bereikbaar trein, ziekenhuis, school, markt). Sint Lievens Houtem lijkt mij uitgesloten. De bewoners hebben geen connectie met dit dorp. Licht trouwens ook in een ander kanton en arrondissement.